Google και Facebook διεκδικούν το 75% της διαφημιστικής πίτας των ΗΠΑ …

του Γιώργου Ρακκά

 Στις πρώτες θέσεις της λίστας με τις κορυφαίες σε κεφαλαιοποίηση εταιρείες των ΗΠΑ, δεν συγκαταλέγονται πλέον τα γνωστά και μη εξαιρετέα Funds που ταυτίστηκαν με την κορύφωση της χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης: Ενδεικτικά, η Berkshire Hathaway του Γούορεν Μπάφετ (διαβόητου για τη δήλωσή του ότι στην Αμερική όντως συμβαίνει ταξικός πόλεμος, που τον κερδίζει η δική του τάξη) είναι πλέον μόλις 6η, με 518 δισ.$ κεφαλαιοποίησης.

 Στις προηγούμενες πέντε θέσεις, φιγουράρουν τα μαστόδοντα της ψηφιακής οικονομίας: Πρώτη είναι η Apple (904,61 δισ.$), και μετά ακολουθούν, κατά σειρά, η Alphabet (μητρική της Google, 762,65 δισ.$,), η Microsoft (691,23 δισ.$), η Amazon (628,78 δισ.$), και το Facebook (521,21 δισ.$). Η συνολική τους κεφαλαιοποίηση ξεπερνάει τα 3,5 τρισ.$ -και για να έχουμε μια εικόνα των μεγεθών, αρκεί να αναφέρουμε ότι η οικονομία της Γερμανίας αποτιμάται σε ΑΕΠ 3,4 τρισ.$.

Ο πρωτοφανής αυτός οικονομικός δυναμισμός των ψηφιακών μεγαθηρίων κρύβει μέσα του θεαματικές ανατροπές στην ίδια τηλειτουργία του οικονομικού συστήματος: Η Apple, μέσω των σμάρτφοουν, έχει καταφέρει ώστε τα προϊόντα τους να μεσολαβούν στη συντριπτική πλειοψηφία των δραστηριοτήτων που έχει ο κάθε άνθρωπος στη σύγχρονη κα-

θημερινότητα. Οι λογαριασμοί των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης θεωρούνται πλέον ως… εκ των ων ουκ άνευ για την επικοινωνία, ενώ οι δικτυακές αγορές έχουν υφαρπάξει πολύ μεγάλο μερίδιο των αγορών, σε πραγματικό χρόνο, ιδίως στις ΗΠΑ, όπου οι πόλεις αραιοκατοικούνται σε σχέση με εκείνες της Ευρώπης και διαχέονται σε μια εκτεταμένη προαστιοποίηση: Μιλάμε για ιδιωτικές εταιρείες που, παρέχουν ένα είδος δημόσιου ψηφιακού αγαθού, δίχως να υπόκεινται σε κανέναν έλεγχο.

Αντιθέτως, το ολιγοπώλιο που ασκούν τα οικονομικά αυτά μαστόδοντα σοκάρει: Στις ΗΠΑ, η Google και η Facebook διεκδικούν το 75% της διαφημιστικής πίτας των αγορών, ενώ η Amazon εισπράττει το μισό από κάθε δολάριο που ξοδεύεται διαδικτυακά. Η επιτυχία τους, ωστόσο, περισσότερο τρομάζει παρά γοητεύει, καθώς οφείλεται στη διαχείριση των μεγαδεδομένων που οι ίδιοι οι χρήστες παράγουν, καθώς αλληλεπιδρούν στις πλατφόρμες τους. Μέσω αυτών έχουν καταφέρει να προσομοιώσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, καθώς και τις κυρίαρχες κοινωνικές, πολιτικές και ψυχολογικές τάσεις και συμπεριφορές.

Μέσω u945 αυτής της άνευ προηγουμένου διείσδυσης στην ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη, οι ανωτέρω εταιρείες συσσωρεύουν κυβερνητική ισχύ, καθώς καθίστανται ικανές να ελέγξουν όχι μόνο την προσφορά, αλλά και τη… ζήτηση, καθώς πλέον επεμβαίνουν πολύ πιο καίρια και πιο αποφασιστικά απ’ ό,τι η παλιά διαφήμιση στην παραγωγή των ανθρωπίνων αναγκών! Για να μην αναφερθούμε στην εντυπωσιακή αναβάθμιση της πολιτικής τους ισχύος, καθώς τα μεγαδεδομένα είναι σε θέση όχι να σφυγμομετρήσουν, αλλά να καταγράψουν ρεαλιστικότητα, δίχως το άγχος των στατιστικών σφαλμάτων των δημοσκοπήσεων, το τι πιστεύουν οι δισεκατομμύρια πλέον άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν. Δεν χρειάζεται, επομένως, να αναρωτηθούμε γιατί η πρόσβαση στον λογαριασμό του Facebook είναι δωρεάν, κι εντούτοις η εταιρεία που το διαχειρίζεται αξίζει περί το μισό τρισ.$! Είναι οι ίδιοι οι χρήστες που μεταβάλλονται από πελάτες σε «παραγωγούς» των τόσο σημαντικών δεδομένων, τα οποία έπειτα μεταπωλούνται σε διάφορες μορφές στη βιομηχανία του μάρκετινγκ, τις κυβερνήσεις, τα πολιτικά κόμματα και τα ΜΜΕ.

Η υπερταχεία ανάπτυξή τους, που επί της ουσίας στηρίζεται στην εμπορευματοποίηση πλευρών της ύπαρξής μας που θα ήταν αδιανόητη στο πλαίσιο μιας πραγματικής οικονομίας, έχει ακόμα πιο τρομακτικές συνέπειες: Τα γιγάντια κέρδη πρέπει κάπου να επανεπενδυθούν, ώστε να προχωρήσει το σπιράλ της οικονομικής επένδυσης. Καμία πραγματική οικονομία, όμως, δεν μπορεί να ακολουθήσει τους καταιγιστικούς ψηφιακούς ρυθμούς.

Μπροστά σε αυτήν την αντίθεση, ο πειρασμός των εταιρειών αυτών να καταστούν «πανεταιρείες» είναι μεγάλος. Ήδη στην Google και την Amazon σκέφτονται να προχωρήσουν στην ίδρυση δικτυακών τραπεζών και επενδυτικών ταμείων. Το συγκριτικό πλεονέκτημα που θα απολαμβάνουν θα είναι τεράστιο, ακριβώς εξαιτίας της προνομιακής πρόσβασης στα μεγα-δεδομένα που οι ίδιες οι πλατφόρμες τους παράγουν. Διόλου παράδοξο, που η Goldman Sachs πασχίζει να διεισδύσει στην ψηφιακή οικονομία, ακριβώς για να αντιμετωπίσει το μεγάλο μειονέκτημα που σήμερα τη χαρακτηρίζει έναντι των ανταγωνιστών της ψηφιακής οικονομίας.

Άραγε βαδίζουμε προς την απόλυτη συγκεντροποίηση; Και τι θα σημάνει η ανάδυση ενός νέου τύπου ολοκληρωτικής εταιρείας, που θα παρεμβαίνει και θα ελέγχει τόσο εκτεταμένα κομμάτια της παγκόσμιας αγοράς και που, ταυτόχρονα, θα συσσωρεύει μια ασυναγώνιστη πολιτική ισχύ;

Η χρηματοπιστωτική παγκοσμιοποίηση σηματοδότησε την οικονομική κυριαρχία του περίφημου 1% επάνω στο υπόλοιπο 99%, όπως κατήγγειλε το περίφημο κίνημα «Καταλάβετε την Γουόλ Στρητ». Μήπως, στις αρχές του 21ου αιώνα, η μετάβαση σ’ έναν ψηφιακό καπιταλισμό που συντελείται δημιουργεί μια ακόμα πιο ολιγομελή ολιγαρχία, ή καλύτερα μια νέα ψηφιακή αριστοκρατία; Πάντως, οι νέοι πρωταθλητές της Παγκόσμιας Οικονομίας δεν καταμετριούνται επί τοις % του πληθυσμού, αλλά στα δάκτυλα του ενός χεριού. Για να μη μιλήσουμε για τις αντίστοιχες κινέζικες εταιρείες που ανέρχονται: Ήδη η Ali Baba προσεγγίζει τα 400+ δισ. $ και ανεβαίνει διαρκώς σε μια τρελή κούρσα…

δημοσιεύτηκε στην  εφημερίδα ΡΗΞΗ- φύλο 140 – Ιανουάριος 2018.