«Αυτό το θέμα της κυριαρχούμενης από τις ανώνυμες δυνάμεις της Γραφειοκρατίας και της Τεχνοκρατίας, γιγάντιας Κοσμόπολης, που μέσα της η πιο τέλεια υλική ευημερία θα συνοδεύεται από μια πλήρη εκμηδένιση της ψυχικής υγείας του ανθρώπου, διαπέρασε όλη την πνευματική ζωή του Μεσοπολέμου κι εκφράστηκε σ’όλες τις δυνατές μορφές από το μύθο του ανθρώπου-ρομπότ μέχρι τον κινηματογράφο (η «Μητρόπολις» του Lang) και τα μυθιστορήματα του A. Huxley. Αντίθετα προς αυτή την προμηθεική αντίληψη για τον άνθρωπο που έκανε τον 19ο αιώνα να πιστεύει ότι κάθε υλική πρόοδος, κάθε νίκη του ανθρώπου πάνω στη Φύση συνοδεύεται αυτόματα αυτόματα από έναν πληρέστερο εξανθρωπισμό των σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους, η εικόνα της τεχνικής προόδου παρουσιάστηκε με το αποκαλυπτικό χρώμα με το οποίο ο Bosch και ο Breughel ζωγράφιζαν τον Πύργο της Βαβέλ.

Έτσι στο Brave New World o Huxley δείχνει έναν κόσμο κυριαρχούμενο και τελειοποιημένο από την Τεχνική, όπου ο άνθρωπος έχει μεταμορφωθεί σ’ενα homonculus κατασκευασμένο από τα βιομηχανικά εργαστήρια για να γίνει ωφέλιμος και ευτυχής και αποξενωμένος από όλες τις ψυχικές δυνάμεις που ως τα τώρα έδιναν νόημα και μεγαλείο στην ύπαρξή του : ανίκανο να έχει την εσωτερική, προσωπική ζωή που είναι η πηγή κάθε αυθεντικής επικοινωνίας με τους ανθρώπου και με τη Φύση.

Στο After many a summer παρουσιάζει ένα ανάλογο τύπο ανθρώπου που νίκησε το τελευταίο εμπόδιο το Θάνατο, και βρέθηκε αιχμάλωτος μιας τόσο τέλειας αντικειμενικής πραγματικότητας ώστε έχασε την δύναμη και τη θέληση να την αμφισβητήσει ή να τη ζήσει σαν ένα τραγικό πρόβλημα κι εξαφάνισε έτσι αυτό που έκανε ως τα τώρα δυνατή την ανάπτυξη της ανθρώπινης υποκειμενικότητας και της υποκειμενικής ζωής.

Τίποτα, ίσως, δε δείχνει πιο ανάγλυφα το διχασμό της προσωπικότητας, τη σχιζοειδή, θα μπορούσαμε να πούμε, κατάσταση, μες στην οποία έζησε ο άνθρωπος του Μεσοπολέμου, απ’αυτά τα έργα του Huxley. Γιατί όσο ασφαλώς ήταν θεμιτό και αναγκαίο να καταγγελθεί όλη η απάνθρωπη όψη αυτή της Τέλειας Ανθρωπότητας που ξέρουμε σήμερα ότι δεν είναι ένα ουτοπικό όνειρο, αλλά μια πολύ πραγματική δυνατότητα, όσο ήταν επιβεβλημένο να αντιταχθεί στην εποχή που μεταμόρφωσε τους στατιστικού πίνακες σε αποκλειστικό κριτήριο του Καλού και του Κακού, η εικόνα της ολοκληρωτικής ψυχικής ερήμωσης που απειλεί τον άνθρωπο που ξέχασε το «ουκ επ’αρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος» άλλο τόσο είναι τραγικό να σκέφτεται κανείς ότι η εποχή αυτή που άκουσε αυτή τη σάτιρα του ανθρώπου-νικητή του Θανάτου, είναι η εποχή που ετοίμασε τον Παγκόσμιο Πόλεμο, ότι η εποχή που είδε αυτή τη γελοιοποίηση της υπερτέλειας υλικής ευημερίας, ήταν η εποχή της κρίσης υπερπαραγωγής και της φοβερής ανεργίας»

[απόσπασμα από το βιβλίο του Κώστα Παπαϊωάννου : «Ο άνθρωπος και ο ίσκιος του» – Εναλλακτικές Εκδόσεις – Αθήνα, 1995]