Επιλέγουμε από το βιβλίο του αμφιλεγόμενου οικονομολόγου Τζέρεμυ Ρίφκιν, «Η νέα εποχή της πρόσβασης». Αμφιλεγόμενου, επειδή από τη μια, τονίζει την εξέλιξη του νέου υπερκαπιταλισμού που θα φέρει το τέλος της εργασίας (απο την μεριά του κεφαλαίου, βέβαια) και τον κίνδυνο της εξαφάνισης των πολιτισμικών αξιών και κουλτούρας από τις οικονομικές σχέσεις, αλλά παραμένει δυσδιάκριτο πως ο ίδιος τοποθετείται πολιτικά σε αυτά, από την στιγμή που διετέλεσε σύμβουλος της Μέρκελ. Σίγουρα, πάντως περιγράφει τις αντιφάσεις της οικονομίας και της τεχνολογίας, περιγράφοντας την εξέλιξη που οδηγεί τον παγκόσμιο πολιτισμό.

«Στις μεσαίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, η ιστορική συνείδηση καταρρέει πρός όφελος της θεραπευτικής συνείδησης. Οι άνθρωποι σκέφτονταν λιγότερο υπό της δικής τους θέσης στην ιστορία και περισσότερο υπό τους όρους της δημιουργίας της δικής τους προσωπικής ιστορίας. Στη νέα μετα-ιστορική εποχή, παρατήρησε ο κοινωνιολόγος Φίλιπ Ρέιφ, «οι άνθρωποι αισθάνονται πιο ελεύθεροι να ζουν με την ελάχιστη φιλοδοξία για οτιδήποτε σπουδαιότερο από το να περνούν ευχάριστα». Οι άνδρες και οι γυναίκες που σκέφτονται κατ’αυτόν τον τρόπο, έλεγε ο Ρέιφ, «είναι σε θέση να απολαμβάνουν τη ζωή χωρίς να ανεγείρουν υψηλούς συμβολικούς φράκτες γύρω τους». Το να είναι κάποιος παραγωγικός και να κατασκευάζει κάτι από τον εαυτό του – αξίες που εναρμονίζονταν με την παραγωγικά προσανατολισμένη ιστορική συνείδηση – έμοιαζε περισσότερο με καθαρή δουλεία. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να θυσιαστεί κανείς για την ιστορία και για κάποια μελλοντική κατάσταση ευημερίας-ιδιαίτερα όταν η αυτο-ολοκλήρωση και η ευημερία είναι διαθέσιμες εδώ και τώρα προς απόλαυση. Ενώ ο «ιστορικός άνθρωπος» θυσιάζει το παρόν και ζει για τον μέλλον, ο «θεραπευτικός άνθρωπος» ζει για τον παρόν και εγκαταλείπει οποιαδήποτε φιλοδοξία μεγάλης ιστορικής αποστολής. Ο αποθανών φιλόσοφος Κρίστοφερ Λας, περιέγραψε τη θεραπευτική ευαισθησία. Έγραψε:

Οι άνθρωποι σήμερα δεν επιθυμούν την προσωπική σωτηρία, ούτε πολύ περισσότερο την αποκατάσταση της πρότερης χρυσής εποχής, αλλά επιθυμούν διακαώς το πάθος, τη στιγμιαία ψευδαίσθηση της προσωπικής ευημερίας , υγείας και ψυχικής ασφαλείας… Το να ζει κανείς τη στιγμή είναι το πάθος που κυριαρχεί – το να ζεις για τον εαυτό σου, όχι για τους προγόνους σου ούτε για τις μέλλουσες γενεές.

Ο Λας είπε ότι «χάνουμε με ταχύ ρυθμό την αίσθηση της ιστορικής συνέχειας, την αίσθηση ότι ανήκουμε σε μια διαδοχή γενεών που αρχίζει από το παρελθόν και εκτείνεται στο μέλλον. Μειώνεται η αίσθηση του ιστορικού χρόνου». Η πτώση της ιστορικής συνείδησης και η άνοδος της θεραπευτικής συνείδησης, σύμφωνα με τον Λας, παραλληλίζεται με τη μετατόπιση από έναν κόσμο όπου η συσσώρευση ιδιοκτησίας είναι το μέτρο τόσο των επιτευγμάτων όσο και της συμβολής στην ιστορία σε έναν κόσμο όπου η συσσώρευση ζωντανών εμπειριών είναι το μέτρο της προσωπικής ψυχολογικής πορείας και της αναζήτησης της μεταμόρφωσης. Ο Λας έγραψε : «Η επιδίωξη του ιδιοτελούς συμφέροντος, που προηγούμενα ταυτιζόταν με την ορθολογική επιδίωξη του κέρδους κα τη συσσώρευση πλούτου, έχει μετατραπεί στην αναζήτηση της ευχαρίστησης και της ψυχικής επιβίωσης».

Δημήτρης Ναπ.Γ.