«To ωραιότερο γκολ μου ήταν μια πάσα»…! Είναι αυτές οι μυστικές κλωστές που ενώνουν ανθρώπους, ιδέες και μνήμες με την προσωπική μας εμπειρία. Ο Ερίκ Καντονά, άτακτο παιδί του ποδοσφαίρου, λέει την παραπάνω φράση, στην ταινία του Κεν Λόουτς, «Looking for Eric» (2009), για να την πάρει χρόνια αργότερα ο θαυμαστός μου φιλόσοφος Ζαν Κλώντ Μισεά και να την κάνει βιβλίο για τον αρχαϊκό σοσιαλισμό και την αλληλοβοήθεια του ποδοσφαίρου. Η συλλογικότητα και το πρωτογενές ηθικό πνεύμα της στρογγυλής θεάς, υμνήθηκε και από τον σπουδαίο Αντόνιο Γκράμσι, ο οποίος θεωρούσε το ποδόσφαιρο: «το βασίλειο της ανθρώπινης τιμιότητας». Μα και η βιωματική μου γνώση για τη θέση του τερματοφύλακα και την τραγικότητά της, που «σπούδασα» τα τελευταία 37 χρόνια, σε πλατείες, αλάνες και γήπεδα, έβρισκε τους δικούς της συμμάχους. Από τον Βίμ Βέντερς και την ταινία του «Ο φόβος του τερματοφύλακα πριν απ’το πέναλντυ», μέχρι τον υπέροχο Αλμπέρ Καμύ( τερματοφύλακα, επίσης)  και εκείνο το αξεπέραστο απόσταγμα ζωής του: «Όλα όσα ξέρω για την ηθική και την αίσθηση καθήκοντος τα έχω μάθει από το ποδόσφαιρο».Αλλά και τον Βλαντιμίρ Ναμπούκοφ, συγγραφέα της «Λολίτα» που έλεγε για τον τερματοφύλακα: «Ο τερματοφύλακας είναι ο μοναχικός αετός, ο άνθρωπος μυστήριο, ο τελευταίος υπερασπιστής».

Κι αργότερα στα διαβάσματα για την Ιταλική Αυτονομία, νά σου και ο Αντόνιο Νέγκρι να χαρακτηρίζει το κατενάτσιο, ως ταξική πάλη, συναντώντας έτσι τον βρεττανό μαρξιστή ιστορικό Χότσμπάουμ, που μιλούσε για τη «λαϊκή θρησκεία του προλεταριάτου». 

Μια «λαϊκή θρησκεία» που απλωνόταν στις συνοικίες και ήθελε να σώσει και να προστατεύσει  ο παθιασμένος ποδοσφαιρόφιλος  Πιέρ Πάολο Παζολίνι, από κείνους που κάνουν κριτική χωρίς να το αγαπούν, αλλά και από τους επαγγελματίες ειδικούς. Ο Παζολίνι που ήταν οπαδός της Μπολόνια κι έπαιζε ποδόσφαιρο ( αριστερό εξτρέμ, τι άλλο;) μέχρι και λίγο πριν τη δολοφονία του, το 1975. Σε συνέντευξή του τι θα ήθελε να ήταν αν δεν είχε το σινεμά και τη λογοτεχνία είχε απαντήσει: «Ένας καλός ποδοσφαιριστής. Για μένα το ποδόσφαιρο είναι από τις μεγαλύτερες απολαύσεις, μετά την λογοτεχνία και τον έρωτα. (Πηγή: http://www.lifo.gr) Ο σκηνοθέτης, που έπιανε κι αυτός την εσωτερική παρόρμηση των παιδιών ( και τώρα πια μεγάλων) της γειτονιάς μου, στο πρώτο άκουσμα μιας μπάλας που …μπιστάει. Ο φίλος του Ντάβολι, έλεγε: «Όταν ακούγαμε να κλωτσάνε μια μπάλα σταματούσαμε και πηγαίναμε να παίξουμε κι εμείς» (Πηγή: http://www.lifo.gr).

Ακριβώς! Έτσι είναι γι’αυτή την λαϊκή βιωματική θρησκεία, που ξεκινά, από την πρώτη παιδική κλωτσιά σ’ένα τόπι, μέχρι το ενστικτώδες φαλτσάκι σε μια πέτρα που θα βρεθεί μπροστά μας. Ο Άντονι Μπέρτζες, ο άνθρωπος που έγραψε το «Κουρδιστό Πορτοκάλι», είχε πει: «Οι πέντε μέρες τις εβδομάδας είναι για δουλειά, όπως λέει η Βίβλος. Η έβδομη μέρα είναι για να λατρεύουμε τον Κύριο και η έκτη μέρα είναι για το ποδόσφαιρο».

Η ουσία του ποδοσφαίρου – που γνώρισα στη γειτονιά μου – αλλά και αυτό που σαν πνοή ανέμου κατακτά τα παιδιά σε τόσους τόπους της οικουμένης, είναι ότι το ποδόσφαιρο δεν έχει μόνο μια πλευρά, μόνο μια σημασία. Το ποδόσφαιρο είναι σημαντικό τόσο το ίδιο, όσο και όλα όσα συνθέτουν το ποδόσφαιρο ως γεγονός.  Αυτό μπορούν να το κατανοήσουν μόνο όσοι παραμένουν μύστες της φυλής του ποδοσφαίρου και σ’αυτή τη ρευστή εποχή, νιώθουν ότι το απόγευμα της Κυριακής και το συναίσθημα πριν βγει η ομάδα από την καταπακτή, συνεχίζουν να έχουν την ίδια ζεστασιά και φλόγα, μέσα σ’ έναν «άκαρδο κόσμο».

Δημήτρης Ναπ.Γ